SUY DINH DƯỠNG THỂ PHÙ (KWASHIORKOR) LÀ GÌ?

Suy dinh dưỡng thể phù (Kwashiorkor) là tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng mà khi cân nặng còn 60-80% mặc dù bị phù, dạng suy dinh dưỡng này thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi đặc biệt ở giai đoạn 1-3 tuổi. Gây nên hậu quả nặng nề, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, vận động, tâm thần và trí thông minh của trẻ. Trẻ suy dinh dưỡng thể phù thường bị phù từ chân rồi đến mắt, có thể bị phù to toàn thân. Trên da trẻ có xuất hiện các đám lấm chấm sắc tố màu nâu, dần dần bong ra dẫn đến dễ bị trợt loét và nhiễm khuẩn.

I. Suy dinh dưỡng thể phù là gì?

Suy dinh dưỡng thể phù (Kawashiorkor) còn được gọi thể ướt, sưng, hoặc phù nề là nguy cơ sau khi dùng bú mẹ sớm, tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng do ăn quá nhiều chất bột đường dẫn đến no giả. Trẻ được nuôi dưỡng với chế độ khối lượng thức ăn tuy nhiều nhưng mất cân bằng nghiêm trọng về các dưỡng chất cụ thể là thừa chất glucid nhưng lại thiếu lipid và đặc biệt là thiếu protid nghiêm trọng. Do đó suy dinh dưỡng thể phù còn được gọi suy dinh dưỡng do thiếu protein.

II. Các triệu chứng thường gặp của suy dinh dưỡng thể phù

Trẻ bị suy dinh dưỡng thể phù có kiểu hình đặc trưng dễ nhận dạng thường có khuôn mặt tròn trịa là dấu hiệu của sự phù, tuy nhiên tay chân thì khẳng khiu, trương lực cơ yếu, da có dấu hiệu rối loạn sắc tố.Ngoài ra trẻ còn có một số biểu hiện sau đây:

• Khởi đầu phù ở mi mắt, mặt và hai chi dưới. Sau đó nếu nặng trẻ sẽ phù toàn thân kèm theo tràn dịch màng bụng hay màng tinh hoàn. Đặc điểm của phù là phù trắng, mềm, ấn lõm. Triệu chứng này dễ làm các bà mẹ lầm tưởng con mình mập và hoàn toàn khỏe mạnh. Phù do giảm đạm máu, giảm albumin trong máu làm giảm áp lực keo nên tăng thoát nước ra khoảng gian bào.
• Rối loạn sắc tố da thường gặp ở nếp gấp cổ, nách, háng, khuỷu tay, khuỷu chân, mông. Biểu hiện trên da là những chấm hay nốt tập trung thành từng mảng to nhỏ không đều màu đỏ, nâu hay đen. Đây là những vùng da có nhiều sắc tố melanin, dễ bị khô, hăm đỏ, lở loét.
• Thiếu máu : Da xanh, niêm nhạt, suy thoái ở da, lông, tóc, móng…
• Còi xương, biểu hiện thiếu vitamin D, hạ canxi huyết.
• Biểu hiện thiếu vitamin A : còi cọc, khô giác mạc, quáng gà, hay bệnh vặt. 
• Triệu chứng bệnh ở các cơ quan: Gan thoái hoá mỡ, suy tim, giảm tiêu hoá hấp thu.
• Chậm phát triển tâm thần, vận động.

Ban đầu trẻ có thể chỉ xuất hiện những triệu chứng nhẹ, không rõ ràng, phù mặt, mí mắt, mu bàn chân và sau đó chuyên sang phù toàn thân. Nếu trẻ không được điều trị kịp thời thì lâu dần các cơ quan trong cơ thể cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí là tính mạng của bé. Tuy nhiên nếu cha mẹ chịu khó quan sát và để ý kỹ một chút sẽ thấy bé có vẻ “đầy đặn” nhưng không đều ở các vị trí khác nhau trên cơ thể. Đây là một trong những dấu hiệu chỉ điểm quan trọng và dễ nhận biết nhất.

III. Nguyên nhân của suy dinh dưỡng thể phù

Nguyên nhân đầu tiên có thể kể đến gây ra suy dinh dưỡng thể phù và thường xảy ra nhất là tình trạng không nuôi con bằng sữa mẹ do nhiều lý do khác nhau. Mẹ có thể không đủ sữa hoặc thậm chí sợ ngực bị chảy xệ nên không cho con bú hoặc cai sữa sớm cho con thay vào đó trẻ được bổ sung sữa công thức, bột dinh dưỡng. Hoặc mẹ có đủ sữa cho con bú tuy nhiên sữa mẹ lại không đủ chất, bé phải kiêng khem quá mức khiến thiếu chất gây ra suy dinh dưỡng. 

Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng thể phù ở trẻ có thể kể đến như:

• Cha mẹ không biết cách chọn lựa thực phẩm đầy đủ dinh dưỡng cho con trẻ, quan niệm sai lầm rằng chỉ cần bụ bẫm, mũm mỉm là khỏe mạnh.
• Mẹ không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng trong quá trình mang thai cũng như sau khi sinh con, dẫn đến nguồn sữa không đủ để cung cấp cho con.
• Do trẻ mắc phải các chứng bệnh di truyền hoặc nhiễm khuẩn sơ sinh, kết hợp với chế độ dinh dưỡng thiếu chất, không hợp lý
• Trẻ có khẩu phần ăn không được cung cấp đầy đủ chất đạm, sử dụng các loại sữa không phù hợp với thể trạng của trẻ
• Ngoài ra không thể không kể đến các nguyên nhân khách quan khác như: gia đình thu nhập thấp, nhà xa chợ, thiên tai, gia đình đông con,…

IV. Phòng ngừa suy dinh dưỡng thể Kwashiorkor

Để phòng ngừa suy dinh dưỡng một cách đúng đắn nhất, trẻ cần được chăm sóc dinh dưỡng hiệu quả ngay từ khi còn trong bụng mẹ. Ở thời gian đó, mẹ cần được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng và đi khám thai kỳ thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ (thường đều đặn vào mỗi tam cá nguyệt) để thường xuyên theo dõi sự tăng trưởng của thai nhi đảm bảo trẻ được phát triển một cách toàn diện từ rất sớm.

Thời điểm trẻ chào đời, bé cần được nuôi dưỡng hoàn toàn bằng sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu. Đây là cách phòng ngừa suy dinh dưỡng hiệu quả nhất nhưng không phải bà mẹ nào cũng biết và thường chủ quan bỏ qua mà cai sữa trẻ sớm hoặc không nuôi con bằng sữa mẹ. Trẻ cần được bú mẹ đến 2 tuổi. Nếu mẹ không đủ khả năng cho sữa trong khoảng thời gian trên, có thể tham vấn ý kiến của bác sĩ nhi khoa để sử dụng sữa công thức nhằm giúp trẻ đảm bảo đủ dinh dưỡng trong khoảng thời gian trên. Tuy nhiên thành phần của sữa công thức chỉ được mô phòng theo cấu tạo của sữa mẹ, không giống hoàn toàn 100% nên vẫn không có tác dụng như sữa mẹ. Do đó việc sử dụng sữa công thức thay cho sữa mẹ là hoàn toàn không nên nếu mẹ vẫn có khả năng cho sữa.

Sau khoảng thời gian 6 tháng, cần kết hợp ăn dặm đủ chất với bú sữa mẹ để có đầy đủ dưỡng chất hơn, bởi giờ đây sữa mẹ có thể không đủ hoàn toàn cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Kế hoạch ăn dặm cho trẻ cần phải được chuẩn bị kĩ càng, đảm bảo cân đối đủ 4 nhóm thức ăn tinh bột, chất béo, chất đạm và rau quả cung cấp các vitamin vi lượng. Ba mẹ cũng cần chú ý không nên cho trẻ dưới 12 tháng ăn sữa bột nguyên kem vì loại sữa này có nhiều protein nhưng dễ gây tổn thương niêm mạc ruột gây ra rối loạn tiêu hóa, biếng ăn,…

Đối với trường hợp mẹ không có sữa nuôi con hoặc ít sữa, cần cho trẻ ăn thêm sữa bò, sữa đậu nành, tuyệt đối không nên chỉ cho trẻ ăn nước cháo bổ sung để nuôi trẻ. Phụ huynh cần thường xuyên theo dõi cân nặng của trẻ, chú ý những dấu hiệu trên cơ thể trẻ để phát hiện bất thường và đi khám kịp thời. Khám sức khỏe định kỳ cho con trẻ là cách hiệu quả để phòng ngừa suy dinh dưỡng thể phù và đảm bảo một thể trạng tốt cho trẻ phát triển.

V. Thực phẩm bảo vệ sức khỏe tới từ Doppelherz.

Hiện nay, tất cả các sản phẩm của Doppelherz đang được phân phối chính hãng tại Website và các nhà thuốc. Để thuận tiện hơn cho người tiêu dùng, bạn cũng có thể mua tại 2 sản TMĐT là SHOPPE và LAZADA.